Nowe przepisy zwiększające atrakcyjność inwestycyjną gmin - weszła w życie ustawa „lokal za grunt”
Jednym z zadań własnych gminy jest tworzenie warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych jej mieszkańców, jednak gminy nie zawsze dysponują środkami umożliwiającymi realizację własnych inwestycji. Z drugiej strony, coraz większym wyzwaniem dla inwestorów jest uzyskanie dostępu do gruntów odpowiednich pod budowę obiektów mieszkaniowych. Terenów prywatnych odpowiednich pod tego typu inwestycje jest coraz mniej, a procedury związane z zakupem terenów publicznych należących do samorządów są bardzo złożone. Samorządom gminnym często brakuje również odpowiedniej motywacji do zbywania terenów z gminnego zasobu nieruchomości.
Odpowiedzią na te wyzwania może być ustawa „lokal za grunt”, która jest pierwszą z propozycji rozwiązań mających na celu usprawnić proces realizacji inwestycji mieszkaniowych w Polsce. Ustawa zapewnia narzędzia sprzyjające inwestowaniu i zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych z wykorzystaniem modelu współpracy pomiędzy samorządem gminnym i inwestorem. W ramach przepisów ustawy, inwestorzy będą mogli nabywać tereny od gmin w zamian za mieszkania lub inne lokale służące wspólnotom samorządowym. Podstawowy model współpracy między gminą, a inwestorem przewiduje sprzedaż terenu inwestorowi wyłonionemu w transparentnym przetargu otwartym dla wszystkich stron zainteresowanych realizacją inwestycji mieszkaniowej. Nabywca zapłaci część ceny nieruchomości w formie pieniężnej, a drugą część należności rozliczy w formie mieszkań, które po wybudowaniu przekaże gminie (np. jako mieszkania komunalne, mieszkania na wynajem, obiekty opieki zdrowotnej, edukacyjne, kulturalne itp.). Pozostałymi lokalami inwestor będzie mógł rozporządzać zgodnie z własnymi potrzebami, czyli np. będzie mógł je wynająć lub sprzedać na zasadach komercyjnych.
Ważnym elementem ustawy jest program pn. „Grant na Infrastrukturę”, który ma dodatkowo zachęcić gminy do skorzystania z zapisów ustawy oraz poniekąd nagrodzić je za proaktywne działania w zakresie realizacji polityki mieszkaniowej. Jego podstawowym celem jest rozwój infrastruktury społecznej i komunalnej infrastruktury technicznej towarzyszącej budownictwu mieszkaniowemu. Operatorem programu jest Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). Gmina, która zaangażuje się w prowadzenie polityki mieszkaniowej poprzez na przykład współpracę z inwestorami na zasadach ustawy „lokal za grunt”, będzie mogła uzyskać bezzwrotny grant na infrastrukturę (drogę, żłobek, przedszkole itd.) w wysokości 10% tego przedsięwzięcia, przy czym nie wyższy niż wkład tej gminy w inwestycję promieszkaniową. Ustawa przewiduje też preferencje dla gmin w ubieganiu się o wsparcie finansowe z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg i Funduszu dla rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej.
Zachęty tego rodzaju będą pozytywnie wpływać nie tylko na działalność inwestycyjną w ramach branży mieszkaniowej, ale również w przestrzeni towarzyszącej rozwojowi mieszkalnictwa. Głównym celem tych rozwiązań jest to, żeby z jednej strony gmina, która włączy się w aktywną realizację polityki mieszkaniowej, była wyżej punktowana przy wnioskowaniu o już dostępne środki z programów rządowych i unijnych oraz miała możliwość otrzymania dodatkowego grantu z Funduszu Dopłat na realizację inwestycji w zakresie infrastruktury towarzyszącej mieszkalnictwu.
Ustawa o rozliczaniu ceny lokali lub budynków w cenie nieruchomości zbywanych z gminnego zasobu nieruchomości przynosi wiele korzyści, zarówno dla samorządów gminnych, mieszkańców gminy oraz dla inwestorów. Najważniejszą korzyścią dla tej ostatniej grupy jest rozszerzenie dostępu do terenów o potencjale inwestycyjnym oraz przyspieszenie procedur związanych z rozpoczęciem procesu inwestycyjno-budowlanego. Korzyści dla samorządów to przede wszystkim zwiększenie zasobu lokalowego służącego realizacji zadań gminy bez konieczności bezpośredniego zaangażowania się w proces inwestycyjno-budowlany, możliwość zagospodarowania nieruchomości niewykorzystywanych wcześniej do realizacji zadań gminy, a generujących koszty związane z ich utrzymaniem oraz uzyskanie istotnych społecznie efektów takich jak poprawa jakości życia mieszkańców gminy.
Gminy dysponują znacznym zasobem gruntów przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe. Według danych GUS w 2019 r. do gmin należało ok. 28 tys. ha gruntów pod tego rodzaju budownictwo, z czego ok. 45 % terenów była uzbrojona. Gminy mogą przeznaczać swoje nieruchomości na cele inwestycyjne również na podstawie ogólnych zasad gospodarowania gruntami gminnymi. W rzeczywistości jednak możliwości te nie są przez nie w pełni wykorzystywane. Ustawa ma to zmienić i zachęcić samorządy lokalne do większego angażowania się w działania służące rozwojowi budownictwa mieszkaniowego z wykorzystaniem zasobu nieruchomości gminnych.
Na podstawie:
https://www.gov.pl/web/rozwoj-praca-technologia/lokal-za-grunt