W trakcie wideokonferencji przedstawiciele różnych podmiotów zajmujących się szeroko rozumianą sferą energii, dzielili się swoimi doświadczeniami wynikającymi z obecnej sytuacji epidemicznej, a także refleksjami o zagrożeniach, jakie mogą dotknąć wszystkie główne sektory reprezentowane w Radzie – samorządy, przedsiębiorstwa energetyczne, wydobywcze oraz instytucje naukowe.

- Obecna sytuacja daje nam się we znaki zarówno w zakresie realizacji bieżących działań, ale także wymusza zmiany w działaniach planowanych na przyszłość. Musimy mieć świadomość, że trwająca epidemia wpływa na wszystkie sektory, które poprzez swoich przedstawicieli spotykają się na forum Rady – tymi słowami przywitał uczestników posiedzenia Janusz Koper, Przewodniczący Regionalnej Rady ds. Energii, Zastępca Prezydenta Rybnika.

Dyskusję poprzedziło odczytanie listu Ministra Klimatu, Michała Kurtyki, do uczestników spotkania. Minister wyraził w nim wsparcie dla działań Regionalnej Rady ds. Energii i zapewnił, że mimo pandemii transformacja sektora energetycznego pozostaje priorytetem dla działań Ministerstwa. Co prawda niektóre działania operacyjne wskazane w projekcie Polityki energetycznej Polski do 2040 r. ulegną przesunięciu, jednak ich kierunek pozostanie niezmienny. Minister Klimatu zaznaczył także, że inwestycje w sektorze energetycznym mogą okazać się kluczowe dla odbudowy gospodarki krajowej po kryzysie wywołanym epidemią. Zgodnie z prośbą wyrażoną w liście, wnioski z posiedzenia zostaną przesłane do Ministerstwa Klimatu.

Jako pierwszy swoimi przemyśleniami podzielił się Grzegorz Krajewski, Dyrektor Departamentu Operatora Sieci w TAURON Dystrybucja S.A., który potwierdził, że mimo odnotowania znaczących spadków zapotrzebowania na energię elektryczną oraz wynikających z tego strat finansowych, praca systemu elektroenergetycznego jest stabilna. Przedstawiciel spółki energetycznej zapewnił także, że zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej to cel priorytetowy.

Jak zadeklarowali przedstawiciele spółek energetycznych i górniczych bezpieczeństwo energetyczne kraju aktualnie nie jest zagrożone, należy jednak zwrócić uwagę na bardzo ciężką sytuację branży wydobywczej.

- Górnictwo wymaga wsparcia systemowego i nie chodzi o wsparcie finansowe, ale o wprowadzenie postulowanych rozwiązań – zaapelował Wiceprezes Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej, Piotr Kryszak, który jednocześnie zwrócił uwagę na dodatkowe przeszkody w realizacji w obecnej sytuacji działań zmierzających do ograniczenia wydobycia paliw kopalnych, określonych przez Komisję Europejską.

Uczestnicy spotkania wyrazili obawę związaną z brakiem lub też niewypełnianiem postanowień istniejących dokumentów strategicznych, które w założeniu powinny kreować politykę energetyczną państwa i regulować wzajemne stosunki różnych podmiotów realizujących działania w tej sferze. Podkreślono również, że likwidacja Ministerstwa Energii nie przysłużyła się dobrze tej dziedzinie funkcjonowania państwa, a wręcz obniżyła jej rangę.

Wszystkie podmioty podjęły działania zwiększające bezpieczeństwo zdrowotne swoich pracowników i klientów, a także, w miarę możliwości i w zależności od rodzaju prowadzonej działalności, oszczędnościowe. W przypadku przedsiębiorstw energetycznych i spółek górniczych są to takie działania jak np. przesunięcia w różnego rodzaju harmonogramach, rezygnacja z części wydatków niezwiązanych z zapewnieniem bezpieczeństwa dostaw energii i przyłączaniem klientów, czy obniżanie kosztów produkcji. Przedstawiciele samorządów zwrócili uwagę m. in. na oszczędności wynikające z rezygnacji z wydarzeń o charakterze kulturalnym, masowym, czy z organizacji spotkań z mieszkańcami, co wymusiły narzucone przepisy przeciwdziałające rozprzestrzenianiu się koronawirusa. Z uwagi na trudną sytuację finansową samorządów, być może konieczne stanie się również zaniechanie wcześniej planowanych inwestycji.

Jak zwrócili uwagę obecni na spotkaniu samorządowcy, JST mimo, że ponoszą dodatkowe koszty przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się koronawirusa, nie otrzymują realnego wsparcia finansowego państwa. Jednocześnie ich kondycja finansowa zostaje dodatkowo nadszarpnięta wydatkami i stratami związanymi ze wsparciem lokalnej przedsiębiorczości. Wyrażono obawę, że wraz ze wzrostem bezrobocia i zmniejszeniem dochodów, zjawisko ubóstwa energetycznego może się pogłębić. Samorządowcy zadeklarowali, że dopóki będą dysponować odpowiednimi środkami, szczególnie ważne dla lokalnej społeczności inwestycje, jakimi są te poprawiające jakość powietrza, będą realizowane.

Również Zarząd Województwa Śląskiego pomimo kryzysu nie zmienił sposobu patrzenia na sprawy związane z transformacją energetyczną regionu:

- Projektowany na kolejne lata regionalny program operacyjny będzie wspierał innowacyjne inwestycje w zieloną energię. Fundusz Sprawiedliwej Transformacji będzie kolejnym narzędziem finansowym, z którego środki będą wspomagały zmiany struktury energetycznej województwa – powiedziała Barbara Kubiak, Zastępca Dyrektora Departamentu Projektów Regionalnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego.

Kwestią szczególnie ważną, szczególnie z perspektywy województwa śląskiego jest innowacyjność.

- Troska o zachowanie miejsc pracy i przychody zapewniające przetrwanie będą miały pierwszeństwo przed wprowadzaniem nowych rozwiązań. Innowacyjność naszego regionu jest istotna i potrzebna – zwróciła uwagę Bożena Herbuś, Inżynier Miejski w Urzędzie Miasta Częstochowy i Sekretarz Regionalnej Rady ds. Energii. Kryzys epidemiczny niesie jednak nadzieję, bo niespodziewana sytuacja może wymusić niestandardowe rozwiązania, również w dziedzinie energetyki.

Prof. Paweł Sowa, Dziekan Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej wyraził nadzieję, że choć dochody uczelni znacznie spadły, co wynika m. in. z braku możliwości wynajmu sal i organizacji konferencji, to projekty badawcze będą realizowane i nie zagrozi to innowacyjności regionu.

XXI posiedzenie Regionalnej Rady ds. Energii miało na celu wymianę doświadczeń, podzielenie się z bolączkami, które dotykają w jakimś stopniu wszystkie podmioty reprezentowane w Radzie. Część z nich wynika z ich specyfiki, a dzięki forum jakim jest Rada możliwe jest przedstawienie ich pozostałym członkom. Inne dotykają wszystkich bez wyjątku – straty finansowe, konieczność stosowania wyjątkowych rozwiązań organizacyjnych czy ograniczenia wynikające z braku kontaktów społecznych.

Na zakończenie posiedzenia uczestnicy zgodzili się co do roli współpracy w walce z epidemią oraz kryzysem oraz wybrano temat kolejnego posiedzenia, które przewidziane jest na jesień tego roku.

***

Regionalna Rada ds. Energii – gremium o charakterze opiniotwórczym i konsultacyjnym, powołane w 2013 r. z inicjatywy Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, stanowi platformę komunikacji i współpracy między różnego rodzaju podmiotami funkcjonującymi w sferze energii. W skład Rady wchodzą przedstawiciele wysokiego szczebla śląskich samorządów, przedsiębiorstw energetycznych, instytucji naukowych oraz innych instytucji kompetentnych w dziedzinie energii.