- Inwestycje w MŚP to nabór wyjątkowy, realizowany na zmienionych zasadach, które umożliwiła Komisja Europejska i tzw. Specustawa funduszowa, przyspieszająca proces organizowania naborów ze środków unijnych. Po każdej rundzie, trwającej 2 tygodnie od razu przystępowaliśmy do oceny formalnej i merytorycznej , by fundusze jak najszybciej trafiły do firm z regionu. Dzięki temu, bezpośrednio po zamknięciu konkursu, mamy już wybrane do dofinansowania projekty złożone w pierwszej rundzie. Ze 175 wniosków 112 otrzyma dofinansowanie na łączną kwotę przekraczającą 66  mln złotych, z czego aż 93 wnioski dotyczą mikro i małych przedsiębiorstw, a 19 średnich – komentuje Krzysztof Spyra, dyrektor Śląskiego Centrum Przedsiębiorczości.

Województwo Śląskie, w momencie wystąpienia pandemii COVID-19 zareagowało szybko i  jako jedno z pierwszych opracowało narzędzie wsparcia mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, które zostało wdrożone 6 kwietnia w formie Śląskiego Pakietu dla Gospodarki z kwotą ponad 1 mld złotych. III Filar skierowany do firm z regionu obejmował konkurs „Inwestycje w MŚP”, który udało się wprowadzić dzięki błyskawicznym zmianom w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Śląskiego. W marcu, przedsiębiorcy zostali poinformowani o planowanym uruchomieniu konkursu na specjalnych zasadach, uwzględniających wyjątkową sytuację, związaną z kryzysem zdrowia publicznego w branżach szczególnie dotkniętych skutkami pandemii – gastronomia, turystyka, hotelarstwo, przemysł czasu wolnego, handel detaliczny, usługi kosmetyczne, fryzjerskie, rehabilitacyjne. Dofinansowanie przeznaczone było dla mikro (także jednoosobowych działalności gospodarczych), małych i średnich firm z regionu, a jego celem było wsparcie inwestycji, bieżących kosztów prowadzenia działalności i utrzymanie miejsc pracy. III Filar Śląskiego Pakietu dla Gospodarki jest ofertą, którą województwo śląskie wpisuje się w promowane przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej narzędzie wsparcia w ramach tarczy antykryzysowej.

Dofinansowanie ze środków unijnych w takiej formie cieszyło się ogromnym zainteresowaniem firm z naszego województwa, które zgłaszały potrzebę doinwestowania, modernizacji czy dywersyfikacji produkcji w związku z sytuacją jaka nastąpiła z powodu pandemii. Pomoc obejmowała także bieżącą działalność m.in. pokrycie wydatków dotyczących opłat za czynsz, media czy zobowiązań ratalnych. Jak pokazują statystyki – najwięcej wniosków dotyczyło działań inwestycyjnych, a około 35 % projektodawców zakładało skorzystanie także z towarzyszącego wsparcia kosztów bieżących.

 - Należy podkreślić, że w naborze możliwe było finansowanie kosztów poniesionych przez firmy wcześniej tj. po 1 lutego 2020, co dla wielu przedsiębiorstw stanowiło pomoc w realizacji rozpoczętych inwestycji, spłacie zobowiązań kredytowych, utrzymanie miejsc pracy. Warto zaznaczyć, że w ramach działania 3.2 Innowacje w MŚP realizowane były do tej pory jedynie nabory na projekty wdrażające innowacje produktowe bądź procesowe, z wymaganą opinią o innowacyjności. Po wystąpieniu pandemii COVID-19 zasady zostały zmienione z uwagi na sytuację powstałą w wyniku kryzysu zdrowia publicznego – wprowadzony został typ „Inwestycje w MŚP”, znoszący kryterium innowacyjności, poszerzający katalog kosztów kwalifikowalnych, dopuszczający każdego przedsiębiorcę, bez wymogu innowacyjności – wyjaśnia Krzysztof Spyra.

Fundusze można było przeznaczyć na zakup nowych oraz używanych maszyn, urządzeń, wartości niematerialnych i prawnych, specjalistycznych środków transportu czy przeprowadzenie prac modernizacyjnych, podnoszących jakość świadczonych usług, umożliwiających wprowadzenie na rynek nowych produktów. Projekty można było składać także w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej. Maksymalna kwota dofinansowania ustalona została na poziomie 800 tys. zł, natomiast nie przewidywano kwoty minimalnej, co oznacza, że przedsiębiorcy mogli dostosować dofinansowanie do swoich potrzeb – w czterech rundach zarejestrowano wnioski  np. na kwoty nieprzekraczające 5 tys. złotych, nie brakło także takich, które wykorzystywały górną granicę przewidzianą do wsparcia. Przyznane dofinansowanie obejmuje aż 85 % kosztów kwalifikowalnych.

Rosnąca ilość składanych wniosków w rundach, przekraczających wstępną alokację 76 mln złotych, skłoniła Zarząd Województwa do wynegocjowania z Komisją Europejską zgody na przesunięcie dodatkowych środków na dotacje dla przedsiębiorców. Pula na konkurs została tym samym zwiększona o 148 mln złotych i ostatecznie wyniosła 224 mln złotych. W ramach drugiej odsłony Śląskiego Pakietu dla Gospodarki zostaną przeznaczone dodatkowe środki w wysokości 50 mln złotych na dofinansowanie złożonych projektów.

Najwięcej złożonych do Śląskiego Centrum Przedsiębiorczości wniosków dotyczyło inwestycji w sektorze przetwórstwa przemysłowego, natomiast duża część odpowiada bieżącej sytuacji gospodarczej regionu, ponieważ o dofinansowanie ubiegały się także przedsiębiorstwa związane z  gastronomią, hotelarstwem, turystyką oraz tzw. przemysłem czasu wolnego – rozrywka i kultura. Te sektory, z uwagi na straty spowodowane Covid-19  miały możliwość uzyskania dodatkowych punktów.

Konkurs trwał 8 tygodni także ze względu na to, by każdy przedsiębiorca miał możliwość zapoznania się z dokumentacją (np. poprzez udział w spotkaniach online), skonsultowania swoich pomysłów na dalszy rozwój oraz napisania i skutecznego złożenia wniosku.

 - Warto zaznaczyć, że w przypadku naboru „Inwestycje w MŚP” dopuściliśmy do udziału wszystkich przedsiębiorców, przyznając jedynie punkty dodatkowe firmom najbardziej poszkodowanym. Doświadczenie Śląskiego Centrum Przedsiębiorczości, które kilka lat temu przeprowadziło konkurs w formie otwartej, zakończony po 30 minutach pokazuje, że nie jest to najlepszy sposób organizowania naboru. Duża ilość protestów, niezadowolenie przedsiębiorców, których wnioski nie znalazły się na liście z powodu braku środków, skłoniła do realizacji konkursu obejmującego  dłuższy zakres czasowy -  podsumowuje Krzysztof Spyra.

Projekty wybrane do dofinansowania po pierwszej rundzie obejmują wsparcie branży medycznej, usług rehabilitacyjnych, kosmetycznych oraz gastronomii i przemysłu czasu wolnego.

Przykładowy katalog kosztów, które mogły być finansowane w konkursie:

• nabycie nowych i używanych środków trwałych
• ulepszenie/modernizacja środków trwałych będących w posiadaniu wnioskodawcy
• zakup używanego środka trwałego lub zakup używanego środka trwałego w formie leasingu finansowego i zwrotnego
• nabycie nowych wartości niematerialnych i prawnych
• specjalistyczne środki transportu
• nabycie materiałów budowlanych, koszty robót budowlanych
• nabycie nieruchomości zabudowanych
• promocja i reklama
• usługi doradcze świadczone przez doradców zewnętrznych, związane bezpośrednio z inwestycją objętą projektem
• koszty wynagrodzeń pracowników
• bieżące koszty takie jak czynsz, media, spłata rat kredytu inwestycyjnego, obrotowego, opłaty administracyjne etc.